ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ
Η βασική κατασκευή ενός νερόμυλου περιλάμβανε συνήθως:
Μηχανισμός Λειτουργίας Νερόμυλου
Η φτερωτή
Καθώς το νερό απέρρεε από το σιφούνι μέσα στο ζουριό, χτυπούσε τη φτερωτή.
Η φτερωτή ήταν ένας ξύλινος τροχός από μουριά,πρίνο, καστανιά ή πεύκο, με τις ακτίνες της τις οποίες ονόμαζαν φτερά. Αποτελείτο από ένα ξύλινο κυλινδρικό πυρήνα γύρω από τον οποίο ήταν τοποθετημένα τα φτερά. Η διάμετρος της φτερωτής ήταν από 1,10έως 1,20 μ., ενώ του ξύλινου πυρήνα περίπου 0,40 μ.
Το αδράχτι
Η φτερωτή κινείτο οριζόντια σε έναν κατακόρυφο άξονα, το αδράχτι. Αυτό έπρεπε να έχει κατασκευαστεί από σκληρό ξύλο, χαρου¬πιά ή πρίνο. Στο επάνω μέρος του έφερε μεταλλικό εξάρτημα, τον μοχλό. Το κάτω μέρος του ήταν κοίλο επίσης μεταλλικό, και ονομαζόταν κοντομούχλι.
Οι μυλόπετρες
Ήταν τα βασικότερα στοιχεία του μύλου και κατασκευάζονταν από ειδικές πέτρες. Οι καλύτερες ήταν αυτές που εξορύσσονται στη Μήλο και μεταφέρονταν στην Κρήτη.
Η τράπεζα.
Ήταν ξύλινη σανίδα κάτω από τη φτερωτή και βρισκόταν μέσα στο ζουριό. Έφερε μικρή κοιλότητα στην οποία βρισκόταν το βόλι, όπου ακουμπούσε το αδράχτι με το κοντομούχλι.
Η μυλοθεσά
Ήταν ένα υπερυψωμένο βάθρο που περιέβαλλε την κάτω μυλόπετρα. Επάνω ακουμπούσε η κουβέρτα, ένα ξύλινο οκταγωνικό κιβώτιο που κάλυπτε την επάνω μυλόπετρα. Στο επάνω μέρος, είχε οπή στο κέντρο, ώστε να πέφτει ο καρπός στις μυλόπετρες.
Ο ανεβάτης
Ήταν ξύλινη ή μεταλλική (βιδωτή στους νεότερους μύλους) ράβδος, που συνδεόταν με την τράπεζα και την ανεβοκατέβαζε.
Με το σαβάκι ή βεργοσάνιδο, ο μυλωνάς είχε τη δυνατότητα να ρυθμίζει τη ροή του νερού. Έλεγχε αν ήταν καλή η ροή, από το εάν το νερό κτυπούσε ή όχι μία συγκεκριμένη πέτρα έξω από το ζουριό, την οποία έβαζε για σημάδι.
Μηχανισμός Λειτουργίας Νερόμυλου
Λειτουργία του μηχανισμού
Το νερό οδηγείται προς το γλυκάτο και πέφτει στο πηγάδι για να καταλήξει με πίεση στο ζουριό μέσω της σιφουνομάνας και του σιφουνιού. Εκεί κτυπά τα κοίλα φτερά της φτερωτής, προκαλώντας περιστροφική κίνηση. Το αδράχτι μεταδίδει την κίνηση στην επάνω μυλόπετρα, ενώ η κάτω είναι μόνιμα σταθερή. Ο καρπός τοποθετείται στην κοφινίδα και πέφτει στη γούλα στην οποία κτυπά το συρτάρι για να πέσει ο καρπός ρυθμικά στις μυλόπετρες.
